Umzimba kunye nomsebenzi: Yintoni igama lomngxuma womnenga?

Kwindalo emangalisayo yeelwandle zethu, izidalwa ezingaqhelekanga ezifana neminenga zininzi, ezimikhuba kunye neendlela zokuphila ziyamangalisa. Into ekhethekileyo ehlala ivelisa umdla yindlela abaphefumla ngayo. Ngokungafaniyo neentlanzi, iminenga zizilwanyana ezanyisayo yaye iphefumla umoya endaweni yokukhupha ioksijini emanzini. Indlela ezikwenza ngayo oku kungomngxuma okhethekileyo ophezu kweentloko zazo, othi xa uwuthi krwaqu nje ubonakale ungaqhelekanga kuthi thina siqhele iimpumlo zangaphambili zenkoliso yezilwanyana ezincancisayo. Kula macandelo alandelayo, siza kungena nzulu kweli nqaku libangela umdla.

Umngxuma wokuphefumla weminenga: Umngxuma wokuphefumla

Umngxuma ephefumla ngawo iminenga ubizwa ngokuba spiracle kwaye ibekwe phezu kwentloko yakho. Ngokungafaniyo nabantu nezinye izilwanyana ezincancisayo, iminenga ayikwazi ukuphefumla ngemilomo yayo. Imijelo yazo yokuphefumla neyokwetyisa yahlukene, nto leyo ebalulekileyo kwisilwanyana esihlala emanzini kodwa esifuna ukuphefumla umoya.

Umngxuma wokuvuthela awungomngxuma nje, kodwa liqela leevalvu ezilungelelaniswe kakhulu nezithi zivale ngci xa umnenga untywila kwaye zivuleke xa isiza kumphezulu ukuba ithathe umoya. Oku kuthintelwa ngokuzithandela kuvumela iminenga ukuba ilawule ukuxhamla kwayo kwaye ihlale emanzini ixesha elide.

Ukuphefumla kwiminenga: Inkqubo esebenzayo

Iminenga ibona ihlabathi ngendlela eyahlukileyo kunathi. Endaweni yokuphefumla nokuphefumla ngomlomo nangempumlo njengabantu, zisebenzisa umngxuma wokuphefumla kuphela. Le nkqubo isebenza ngokugqithisileyo. Iminenga inokukhupha kwaye iphefumle umoya ngaphantsi kwemizuzwana emibini, ibavumela ukuba bandise ixesha labo ngaphantsi kwamanzi.

Kwakhona, iminenga inomthamo omkhulu wemiphunga kwaye banokutshintshisa ukuya kuthi ga kwi-90% yomoya emiphungeni yabo ngomphefumlo ngamnye (ngokuthelekisa, abantu batshintshiselana kuphela malunga ne-15%).

Uhlengahlengiso lwe-anatomical yeminenga yokuphefumla

Iminenga iye yavelisa ulungelelwaniso oluninzi oluyivumelayo ukuba ihlale elwandle kwaye iphefumle umoya. Ezi ziquka, phakathi kwezinye:

• I-Blowhole: Njengoko sele sixoxile, umngxuma wokuvuthela yivalve elungelelanisiweyo evumela iminenga ukuba iphefumle ngelixa iphantse yatshona ngokupheleleyo.
• Ukugotywa kolusu: Iminenga inesikhumba esigoqekileyo esijikeleze umngxuma wayo onceda ukuba amanzi angangeni emiphungeni yawo xa entywiliselwe.
• I-Elastic Lungs: Imiphunga yomnenga inwebeka ngendlela emangalisayo, eyivumela ukuba imelane noxinzelelo lokuntywila ukuya kutsho kubunzulu ngaphandle kokonakalisa amalungu ayo angaphakathi.

Ukuvuthuza: Eli ligama lemveliso evela kumngxuma wokuvuthela weminenga

Xa umnenga uphezu komhlaba ukuze uphefumle, ukhupha ijethi yomoya kunye nomphunga wamanzi ngomngxuma wokuvuthela, uvelise igiza enokufikelela kwiimitha ezi-6 ukuphakama kwezinye iintlobo. Lo mcimbi, owaziwa njenge soplido, luphawu olubonakalayo lobukho bomnenga, yaye lusetyenziswa ziingcali zebhayoloji yaselwandle ukuze zikhangele ezi zilwanyana zanyisayo zibalaseleyo elwandle.

I-blowhole kwiintlobo ezahlukeneyo zeminenga

Kubalulekile ukuqaphela ukuba asiyiyo yonke iminenga enohlobo olufanayo kunye nenani lemingxuma yokuvuthela. Umzekelo, cetaceans ngamazinyo (njengamahlengesi kunye neminenga ebulalayo) inomngxuma omnye, ngelixa iimysticetes okanye iminenga ye baleen (njengomnenga oluhlaza) banemingxuma emibini. Lo mahluko ubonakalisa inguquko eyahlukahlukeneyo yolu sapho lumangalisayo lwezilwanyana.

Siyathemba ukuba olu phononongo luneenkcukacha lokuziqhelanisa nokuphefumla komnenga luye lwakhanyisa kwaye lunika umdla, lubonisa kwakhona imimangaliso yendalo kunye nobuchule obumangalisayo bokuphila emhlabeni ukuze bulungele zonke iintlobo zendalo.